woensdag 24 januari 2018

Bomen over stambomen


Om mijn verleden tot leven te wekken klom ik in de takken van mijn stamboom. Via de Kroone-lijn sprong ik van mijn opa en oma in twee stappen naar mijn betovergrootouders, in twee volgende stappen naar mijn oudgrootouders en eindigde na weer twee sprongen bij mijn betoudovergrootouders.
In acht noestige generaties voor mij leefden mijn oerouders rond het oude Oer-IJ waarvan een zijtak via Castricum in zee uitmondde. Ze woonden op zandplaten waar Holland op zijn smalst was en trokken het veenmoeras in om het land te bebouwen. Langs dijken en met bootjes trotseerden ze het water waarmee ze ploeterden op het zompige land. Ik zie de beelden al voor me. Een vader in oude lompen die zijn boerendochter als toekomstige bruid met een enkele koe naar de overkant peddelde.
‘Kroone Kroone… hard werken met lage lonen…’ hoorde ik mijn vader als kind regelmatig zeggen. Blijkbaar was er bij hem nog een blauwdruk aanwezig met een hardnekkig restant van zijn oer-ouders. Als vermengde nazaten met de West-Friezen waren we nijverige arbeiders rond het landgoed Kronenburg. Zonder adellijke afkomst waren we slechts het klootjesvolk die in de buurt van het landgoed woonden. ‘De dagloners bij Kronen’
Uitgemolken zakte ik een paar stamboomtakken lager om de kant van mijn moeder te bestuderen. Ruim dertig jaar geleden zijn mijn zus en ik met deze tak begonnen maar de sapstroom was onvindbaar. Onze Limburgse familieleden vonden het wel interessant maar pikten niet het fanatisme op van ‘de twee zussen boven de rivieren’. Na hun Bourgondische gastvrijheid en vele stukken vlaai later waren we op deze tak van onze stamboom ingedut. Totdat… ik deze week zomaar een poging waagde. Met mijn neus voorwaarts besloot ik niet te stoppen voordat ik de voorouders van mijn oma Bisschops zou vinden. Het lukte… van moeder op vader vielen de puzzelstukjes in elkaar. Als een behendig aapje van tak naar tak leunde ik moe maar blij achterover en googlede nog wat nonchalant in het rond.
‘Jan Joseph Bisschops is een (36x achter) kleinzoon van Karel de Grote’ las ik tot mijn grote verbazing. Ik lachte want dat moest een grapje zijn. Met hernieuwde energie bekeek ik de lijst van namen welke inderdaad overeen kwamen met mijn stamboom. Verbijsterd liet ik de informatie tot me doordringen en belde mijn moeder.
‘Mam, hoe gaat het?’
‘Ach… zijn gangetje… volgende week een bloed- en darmonderzoek.’
‘Niks leuk… maar met dat bloed zit het wel goed,’ antwoordde ik.
‘Hoe zo?’
‘Hoogwelgeboren vrouwe U bent van adellijke afkomst.’
‘Ja hoor…’ grinnikte mijn moeder
‘Echt wel… Uwe jonkvrouw... Hendrik Jozef Bisschops, de opa van jouw moeder was met een dochter uit een adellijke lijn getrouwd.’
Nu ploeteren ‘twee zussen van Kroone’ samen door het levenswerk van veertig generaties. 
Onze meisjesdromen worden werkelijkheid. Sprookjesachtige verhalen vliegen ons om de oren. Van koster, stadhouder en leenheer klimmen we op naar adellijke graven en gravinnen. Ridders kregen huizen in ruil voor hun levenslange eer en trouw. Adembenemend lezen we de legende van 'Jan de Sterke' die zijn paard redde door aan een tak te hangen waarbij hij zijn paard tussen zijn dijen klemde.
Precies op dat moment drukte ik te enthousiast op het verkeerde knopje online en had ik in één klap mijn hele stamboom verwijderd. Met klamme handen schreef ik mijn zus, ‘HELLUP…’
Vlijtig had ze mijn vondsten als zorgvuldig borduurwerk overgetypt en met een wifizwaai van het zwaard van haar koene ridder Joop kwam mijn gesnoeide boom wonder boven wonder weer tot leven. De pareltjes dropen onder mijn Kroon vandaan waarop mijn ridder Peter voorzichtig de Kroon op haar fluwelen kussen zette en liefdevol het zweet van mijn edele voorhoofd wreef.
Mijn onderzoek werd een intensieve werkweek en is nog lang niet afgelopen. Via wikipedia dringt een oer-besef tot me door dat ik een deel ben van onze geschiedenis. Ik lees gruwelijke verhalen en zie sprookjesachtige beelden. Mijn oer-ouder ‘Karel de Grote’ was een zoon van ‘Pepijn de korte’ en ‘Bertrada met de grote voet’ Ik zwijmel even weg en schommel aan een tak als...
‘Corina de kleine met haar grote fantasie’.